پرچم تاریخچه بسیار طولانی دارد و نماد ملی کشور هر سرزمینی در طول تاریخ برحسب شرایط گوناگون تغییر کرده است. نمادهای ملی کشورها کاربردهای فراوانی دارد و هر کشور و سازمانی برای خود نماد و سمبل خاصی را انتخاب کرده که بیانگر فعالیت های آن است. نماد ملی کشور در دوران جنگ و صلح کاربردهای فراوانی داشته اند.
منشاء احترام به پرچم
پرچم هر کشوری برای مردم آن کشور محترم است، و به عنوان نماد برای هر کشوری به کار می رود.احترام به آن در دوران قدیم بیشتر در جنگ ها کاربرد داشت.
در عصر حاضر نیز احترام به پرچم در بیشتر مراسمات رسمی بین المللی ، مسابقات ورزشی مانند مسابقات جام جهانی و المپیک و یا مسابقات علمی و دیگر مسابقات ، در کنفرانس های بین المللی و نشست های سران کشور ها و سایر مراسمات وجلسات رسمی حائز اهمیت است
هنگام فتح قله ها توسط کوهنوردان که قصد ثبت رکورد جدید دارند نیز آن کشورهایی که افرادی از آن کشور در کوهنوردی به قله کوه رسیده اند در ارتفاعات به اهتزاز در میاید که ممکن است چندین همنورد از کشورهای مختلف باشند و باید با همراه داشتن پرچم در قله به اهتزاز در بیاید.
تاریخچه پیدایش پرچم
نخستین ابزار پرچم مانند، که توسط انسان استفاده شد «vexilloid» نام گرفت، که نشانی کوچک، یا مجسمه ای را بر سر میله ای بلند وصل میکردند.این پرچم ها، از جنس فلز یا چوب ساخته می شد و گاهی اوقات یا پارچه ها یا روبان هایی، تزئیین می شد.
و برای اولین بار در تاریخ پرچم ها، پارچه ابریشمی دیگر از یک چوب افقی نصب بر راٌس میله ای آویزان نبود، بلکه با حاشیه ای مستقیم، بر خود میله نصب می شد.از این گونه درفش ها، فقط در ارتش چین استفاده نمی شد. آن طور که در نقاشی های مرکبی چین باستان مشاهده میشود. در معابد و مراسم مذهبی نیز این ها کاربرد داشته اند.
استفاده از آن در دوران صلح یا جنگ به دوران باستان بر می گردد. همه تمدن های باستان از نماد ملی کشور به گونه ای استفاده می کردند.
نماد ملی کشور همیشه نماد همبستگی بین لشکریان به شمار می رفتند و به همین دلیل است که در در جنگ ها یکی از اهداف دشمن، کشتن پرچمدار بوده است. ولی تاکنون مشخص نشده که چه کسی آن را برای اولین بار اختراع کرد و آن را بوجود آورد.
نماد ملی ایران به درفش کاویانی شهرت داشت. دلیل آن بود این بود که در آن زمان کاوه آهنگر بر علیه ستمگر زمان خود که ضحاک نام داشت قیام کرد و از پیش بند خود در نماد ملی ایران استفاده کرد که در نهایت به پرچم کاوه ای ها شهرت یافت. درفش کاویانی در جنگ ایران و اعراب نیز مشهور بود
ابعاد پرچم
پرچم هر کشوری به شکل مستطیل است. البته می تواند به اشکال دیگری مانند مربع، مثلث یا هر شکل دیگری نیز باشد.
گاهی اوقات تولید و تهیه پرچم کشوری بسیار گران تمام می شود به همین دلیل تصویری از آن نماد ملی کشور تهیه می شود.
امروزه هر سازمان و ارگانی در داخل کشور پرچمی برای خود تهیه می کند تا بدین وسیله موجودیت خود را به اثبات برساند.
به طور مثال شرکت های تولیدی و نهادها و هتل ها پرچم خود را روی پارچه چاپ کرده و بر سر در ورودی خود یا بر بالاترین نقطه ساختمان اداری یا تولیدی خود نصب می کنند تا مشخص شود که شرکت یا هتل مزبور در آن ناحیه مشغول به فعالیت است.
بنابراین برای بسیاری از شرکتها وجود پرچم رومیزی و یا پرچم تشریفات که در سفارتخانه ها و ارگانهای خاصی استفاده می شود را جزء ملزومات در نهاد یا اداره محسوب می کنند و اقدام به خرید پرچم در ابعاد مناسب می نمایند.
کاربردهای پرچم
نماد ملی کشورها کاربردهای فراوانی دارند. در مسابقات ورزشی به خصوص اتومبیل رانی و اسب دوانی یا انواع ورزش های دو ، نماد رد شدن اولین نفر با پرچمی نشان داده می شود.
حتی برای ورود قطاری به منطقه مسکونی، راه بندها پایین آورده می شود و با نماد پارچه ای رنگی به رانندگان و سایر افراد پیاده اطلاع رسانی می شود که به خط عبور قطار نزدیک نشوند.
در مورد تیک آف و لندینگ هواپیمای مسافری یا جنگی نیز، اپراتوری نماد رنگی را تکان می دهد که شرایط برای بلندشدن یا فرود آن مهیاست و می تواند کار خود را به انجام برساند.
در دوران قدیم که هنوز چراغ راهنمایی و رانندگی وجود نداشت، پلیس های راهنمایی و رانندگی با نمادهای رنگی در میادین و تقاطع ها حضور داشتند و رانندگان را با حرکت نماد پارچه ای رنگی نسبت به تردد راهنمایی می کردند.
از موارد کاربرد پرچم در مسابقاتی مانند جام جهانی فوتبال یا والیبال و بسکتبال وسایر ورزش ها است و همچنین در مسابقات پارالمپیک و المپیک که کشورهای زیادی آنجا جمع شده اند برای نشان دادن قدرت های خود در زمینه های مختلف ورزشی و معرفی کردن کشور خود به مردمان جهان
در مسابقات ورزشی شخص یا تیمی که نفر اول شده است با نماد رسمی کشورش دور افتخار میزند و ادای احترام به مردم کشورش که در آنجا حضور دارند یا به صورت زنده مسابقات را دنبال میکنند میکند
کاربردهایی متنوع از پرچم در زمان های مختلف
بشر در طول اعصار و قرون برای نشان دادن میهن پرستی و ابراز شجاعت پرچم کشور خویش را به میادین نبرد می برده است.
به همان اندازه که طرح، شکل و رنگ در پرچم کشورها متنوع می باشد، کاربرد آن طول تاریخ نیز متفاوت بوده است. اجازه حمل آن در نبردها، افتخار ویژه ای بود.
گاه در جبهه های جنگ، عامل تقویت روحیه رزمندگان بوده و برای برافراشته ماندن آن، جان نثار شده و گاه به عنوان تجلیل، شهدای راه میهن را در آن میپیچیده اند
در میادین و مکان ها ی مختلف کاربرد متفاوت دارد مثلا در مسابقات ورزشی برای نشان دادن یک سری از مفاهیم پرچم را به گونه ای خاص به کار می برند، مثلا هنگام آفساید در فوتبال پرچمی زرد رنگ توسط داور چهارم به حرکت در می آید، و در مسابقاتی مانند رالی در انتهای مسیر که به خط پایان میرسد تکان داده می شود.
مفاهیم و معانی نمادهای رنگی پرچم
گاهی اوقات به خصوص در مسابقات یا به هنگام امورات مهم مثل تردد ماشین ها و افراد، نمادها به صورت تک رنگ چاپ می شوند و هر رنگی نشانگر حرکتی است به طور مثال نماد پارچه ای قرمز در راهنمایی و رانندگی به معنا عدم عبور و تردد است و نماد پارچه ای سبز، نیز به معنا و مفهوم تردد و عبور است و نماد پارچه ای با رنگ زرد به معنای احتیاط در تردد است.
حتی در امورات حیاتی تر مانند نجات جان انسان ها نیز کاربرد دارد و آتش نشانان و پزشکان مکرر از آن استفاده می کنند.
دانستنی هایی درباره پرچم
در این قسمت کمی درباره ی پرچم هایی که زیاد به چشممان می خورد آشنا می شویم وبه توضیح می پردازیم
پرچم صلیب سرخ یا هلال احمر
در نشان صلیب قرمز رنگی بر روی زمینه سفید طراحی شده است. صلیب سرخ جهانی، در سال 1862 در ژنو سوئیس تاسیس شد و این علامت در آن زمان، به عنوان نشانه ای جهت اعلام بی طرفی و عدم وابستگی به جناح یا گروهی خاص در جنگ و نبرد طراحی شد.
البته لازم است بدانید که در کشورهای اسلامی، علامت صلیب به شکل یک هلال ماه طراحی می شود و به آن سازمان هلال احمر گفته میشود
نخستین باز این پرچم به طور رسمی، در سال 1881 در آمریکا به اهتزاز در آمد و با افراشتن آن از مردم دعوات کرد تا به قربانیان آتش سوزی در جنگل میشیگان، کمک کنند.
پرچم رسمی المپیک
یکی از پرچم های آشنای دیگر، متعلق به بازی های المپیک است. که در سال 1914 طراحی شد و 5 حلقه به هم پیوسته را بر روی زمینه ای سفید ایجاد کردند
هرکدام از حلقه ها، نشانگر 5 قاره جهان و به هم پیوستگی آنها، مظهر دوستی و اتحاد حاصل از این رقابت هاست رنگ های این حلقه ها، آبی، زرد، سیاه، سبز وقرمز است
انتخاب این رنگ ها به این دلیل بوده است که حداقل یکی از آن ها در پرچم هرکشوری وجود دارد.
این پرجم، نخستین بار در مسابقات المپیک 1920 بر افراشته شد.
رنگ پرچم ها ومعنای آنها
- قرمز : نشان دهنده ی خطر، انقلاب، شجاعت وقدرت
-
- سفید: صلح، صداقت و راستی و احاطه داشتن بر اوضاع وشرایط.
-
- نارنجی : نشانه ی شجاعت وفداکاری.
-
- سبز: امنیت، امید، جوانی وسرسبزی.
-
- زرد: احتیاط
-
- سیاه: مرگ و عزاداری.
نشانه ها درپرچم
در پرچم ملی کشورها، علاوه بر رنگ ها، از برخی علائم و نشانه ها استفاده می شود. درجریان جنگ های بزرگ تاریخی، سربازانی که در جنگ ها حضور داشتند، برای شناسانیدن خود به دیگران، علائم و یا نقش هایی را روی سپرهایشان ترسیم می کردند.
این نقوش، کم کم به پرچم ها سرایت کرده و در طرح های امروزی، میتوان علائم، خطوط صلیب ها، مثلت ها، آرم کشورها و… رامشاهده نمود.
طرح های امروزی، میتوان علائم، خطوط صلیب ها، مثلت ها، آرم کشورها و… رامشاهده نمود.
این علائم، بسیار متفاوتند و معانی و مفاهیم گوناگونی دارند، که باید با دقت نظر خاص تفسیر شوند.
نمونه ای از پرچم هایی که ستاره هایی درون آن نشانه تعداد ایالات آن کشور است.
عوامل پیدایش پرچم ها
عوامل پیدایش پرچم، به نظر کشورهای مختلف جهان، دارای تنوع بسیاری است، تا جایی که یافتن عامل پیدایش یک آن را ممکن است به سابقه ی دیرینه ای که دارد، با ابهام روبه رو سازد.
روی هم رفته و وقایع سیاسی تاریخی، خصوصیات جغرافیایی و عوامل مذهبی و اعتقادی، در پیدایش آن های کشورهای گوناگون موثر بوده اند که دسته بندی کردن این عوامل محتاج غور و بررسی عمیق تری میباشد.
در برخی از پرچم کشورها میتوان ویژگی جغرافیایی و یاطبیعی آن کشور را یافت. نشانه ای از ایالات یا استان های آن کشور است
مانند چین که ستاره های روی پرچم نشانه ایالات مختلف آن است و یا مانند کشور ایسلند، که هر یک از رنگ های آن، نشانه یکی از خصوصیات طبیعی این کشور است.
پرچم برخی کشورها نیز از اعتقادات مذهبی و فلسفی آنان نشآت گرفته است. مثل کره جنوبی، ژاپن، نپال و کشورهای اسلامی.
پرچم و آیین های آن
بر افراشتن و جمع کردن، معمولا با هر اسمی همراه است. درحال حاضر، به علت گسترش روابط بین اللملی و تقلید کشورها از یکدیگر روی هم رفته این مراسم استاندارد شده است
در همه کشورها به صورت یکسان اعمال میگردد و دستور العمل خاص دارد، که به علت پیچیده بودن آن از تفضیل بیشتر خوددری میگردد.
تفاوت بین درفش و پرچم چیست؟
وکسیلولوژیست های (پرچم شناسان ) امروزی، میان درفش و پرچم ، تفاوت قائل میشوند. آنها میگویند : درفش قطعه ای پارچه است که علائم یا نوشته هایی بر آن نقاشی، چاپ یا قلاب دوزی شده و مستقیم بر میله نصب میشود. از هر درفش، تنها یکی ساخته میشود
مثلا هرباشگاه تیراندازی، فقط یک درفش مخصوص به خود دارد، که به دقت از آن محافظت و نگه داری می کند. برعکس، پرچم، کالایی انبوه است.
پرچم معمولا تکه پارچه ای سه یا چهار گوش و اغلب چند رنگ است، که علائم یا خط نوشته هایی را نشان می دهد.
پرچم ها مستقیم بر میله نصب نمی شوند، بلکه با رشته ای ریسمان، در امتداد میله پرچم به اهتزاز در می آیند.
به عبارت دیگر، آنها را می توان برافراشت یا پایین آورد برخلاف درفش، پرچم ها را می توان هر زمان با پارچه ای مشابه جایگزین کرد.
علاوه بر این، پرچم استاندارد، بیرق و پرچمک نیز از جمله درفش ها هستند.
پرچم های استاندارد، بر ملیه های بلند نصب میشدند و اغلب با تصاویری از جانوارن تزئیین شده بودند.
سربازان همیشه دور پرچم استاندارد جمع می شدند
همچنین نشانه ای بود که برای مالکش، دودمانش و قومش، در جنگ و صلح، خیر و برکت و سعادت به ارمغان می آورد و برعکس، برای دشمن، بی چارگی و فلاکت در پی داشت.
پرچم های استاندارد، تا اوایل قرن بیستم، به عنوان علامت مقامات بلند مرتبه، مثلا علامت خودروهای سران و مقامات بلند پایه دولت ها کاربرد داشت.
نتیجه گیری در مورد پرچم
پرچم تاریخچه بسیاری طولانی دارد و نماد ملی کشور هر کشوری در طول تاریخ برحسب شرایط گوناگون تغییر کرده است.
نمادهای ملی کشورها کاربردهای فراوانی دارد و هر کشور و سازمانی برای خود نماد و سمبل خاصی را انتخاب کرده که بیانگر فعالیت های آن است.
نماد ملی کشور در دوران جنگ و صلح کاربردهای فراوانی داشته اند و نماد پارچه ای سفید نشانه صلح بوده و هدف قراردادن کسی که این نماد پارچه ای را در دست دارد عمل انسانی شمرده نمی شود.
امروزه برای حرکت کلیه وسایل نقلیه از نمادهای تمام رنگی یا رنگی استفاده می شود تا مردم و سایر افرادی که در صحنه حضور دارند نسبت به حرکت آن ها آگاه شده و در اطراف آن حضور نداشته باشند تا ضرر جانی یا مالی متوجه آن ها نشود.
همچنین در دریا نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند و ورود هر گونه کشتی جنگی به مرزهای کشور دیگر، تمایل به جنگ تلقی می شود و لازم است که سربازان کشور از مرزهای دریایی آن کشور دفاع و حراست کنند.
هر پرچمی معنا و مفهوم خاصی دارد و با مطالعه تاریخچه آن می توان به معنا و مفهوم آن پی برد. سازمان هایی مانند هلال احمر و صلیب سرخ نیز از همین روند پیروی می کند.
البته طراحان گرافیکی باید در ابتدا معنا و مفهوم کار سازمان را متوجه شده و بر حسب مفهوم مرکزی آن پرچمی را طراحی کنند که بیانگر کار همان سازمان باشد.
